नईदिल्लीचीफऑफडिफेंसस्टाफ(सीडीएस)जनरलबिपिनरावतनेबुधवारकोकहाकितालिबानकेनियंत्रणवालेअफगानिस्तानसेकिसीभीसंभावितआतंकवादीगतिविधिकेभारतकीतरफआनेपरसख्तीसेनिपटाजाएगा।उन्होंनेइसकेसाथहीसुझावदियाकि‘क्वॉड’देशोंकोआतंकवादकेखिलाफवैश्विकयुद्धमेंसहयोगबढ़ानाचाहिए।जनरलरावतनेकहाकिअफगानिस्तानपरतालिबानकेकब्जेकाभारतकोअंदेशाथालेकिनजितनीतेजीसेवहांघटनाक्रमहुआ,वहचौंकानेवालाहै।उन्होंनेकहाकिसंगठन(तालिबान)बीते20सालमेंभीनहींबदलाहै।वहऑब्जर्वररिसर्चफाउंडेशन(ओआरएफ)कीतरफसेहुएएककार्यक्रमकोअमेरिकाकीहिंद-प्रशांतकमानकेकमांडरएडमिरलजॉनएक्विलिनोकेसाथसंबोधितकररहेथे।एडमिरलएक्विलिनोनेअपनीटिप्पणियोंमेंचीनकेआक्रामकव्यवहारकेस्पष्टसंदर्भमेंभारतकेसामनेआनेवालीचुनौतियोंकाउल्लेखकियाविशेषकर'वास्तविकनियंत्रणरेखापरसंप्रभुता'केसाथहीदक्षिणचीनसागरक्षेत्रमें'आधारभूतसुरक्षाचिंताओं'केसंबंधमें।जनरलरावतनेकहाकिभारतक्षेत्रमेंआतंकवादमुक्तमाहौलसुनिश्चितकरनेकेलिएप्रतिबद्धहै।उन्होंनेकहा,'जहांतकअफगानिस्तानकासवालहै,हमयहसुनिश्चितकरेंगेकिवहांसेभारतपहुंचनेवालीकिसीभीगतिविधिसेउसीतरहनिपटाजाएजैसेहमअपनेदेशमेंआतंकवादसेनिपटरहेहैं।'सीडीएसनेकहा,'मुझेलगताहैकिअगरक्वॉडदेशोंसेकोईसमर्थनमिलताहै,कमसेकमआतंकवादियोंकीपहचानऔरआतंकवादकेखिलाफवैश्विकयुद्धलड़नेकेलिएखुफियाजानकारीकेतौरपर,तोमुझेलगताहैकिइसकास्वागतकियाजानाचाहिए।'भारत,अमेरिका,जापानऔरऑस्ट्रेलिया‘क्वॉड’काहिस्साहैं।जहांतकअफगानिस्तानकासवालहै,हमयहसुनिश्चितकरेंगेकिवहांसेभारतपहुंचनेवालीकिसीभीगतिविधिसेउसीतरहनिपटाजाएजैसेहमअपनेदेशमेंआतंकवादसेनिपटरहेहैं।चीफऑफआर्मीस्टाफजनरलबिपिनरावतजनरलरावतनेकहाकिअफगानिस्तानसेपैदाहोनेवालीआतंकीगतिविधियोंकेभारतपरपड़नेवालेसंभावितअसरकोलेकरनईदिल्लीचिंतितहैऔरऐसीचुनौतियोंसेनिपटनेकेलिएआपातकालीनयोजनाएंतैयारकीगईहैं।उन्होंनेकहा,'भारतकेनजरियेसेहमेंअफगानिस्तानपरतालिबानकेकब्जेकाअंदेशाथा।हमइसबातसेचिंतितथेकिकैसेअफगानिस्तानसेआतंकवादीगतिविधियांभारततकपहुंचसकतीहैं।'सीडीएसनेकहा,'औरउसलिहाजसेहमारीआकस्मिकयोजनाएंचलरहीहैं,हमउसकेलिएतैयारहैं।हां,जिसतेजीसेवहांसबकुछघटितहुआ,उसनेहमेंचौंकायाहै।हमाराअंदाजाथाकियहकुछमहीनोंबादहोसकताहै।'जनरलरावतनेकहाकितालिबानबीते20सालमेंभीनहींबदलाहैऔरसिर्फउसकेसहयोगीबदलेहैं।उन्होंनेकहा,'यहकाफीकुछवैसाहीहै।यहवहीतालिबानहैजो20सालपहलेथा।खबरोंऔरवहांसेआएलोगोंसेमिलरहीजानकारियांहमेंवहीबतारहीहैंजोतालिबानकरतारहाहै।अगरकुछबदलाहैतोवेहैंउसकेसाझेदार।यहवहीतालिबानहैदूसरेसहयोगियोंकेसाथ।'उनकीयहटिप्पणीउनचिंताओंकीपृष्ठभूमिमेंआईहैजिनमेंअंदेशाजतायागयाहैकितालिबानकेनियंत्रणवालेअफगानिस्तानसेलश्कर-ए-तैयबाऔरजैश-ए-मोहम्मदजैसेविभिन्नआतंकवादीसमूहोंकीगतिविधियांबढ़सकतीहैं।एडमिरलएक्विलिनोनेव्यापकरूपसेहिंद-प्रशांतक्षेत्रकीचुनौतियोंकाजिक्रकियाऔरकहाकियहभविष्यकासबसेमहत्वपूर्णक्षेत्रहै।उन्होंनेकहा,'सभीकेलिएनौवहनकीस्वतंत्रताकीइजाजतदेनेवालीनियमआधारितअंतरराष्ट्रीयव्यवस्थापरहमलानिश्चितरूपसेसबसेअहमचुनौतियोंमेंसेएकहै।'एक्विलिनोनेइसे'मूलभूतसुरक्षाचिंता'करारदिया।उन्होंनेकहा,'कईऔरभीहैं।आर्थिकदबावहै,भ्रष्टाचारहै।भारतीय,विशेषरूपसेवास्तविकनियंत्रणरेखापरसंप्रभुताकेसंदर्भमेंचुनौतियांहैं…हॉन्गकॉन्गकेलोगोंकेखिलाफनियमहैं।'

By Duffy